PRAWO DO BEZPŁATNYCH USŁUG MEDYCZNYCH
1. Prawo do świadczeń w ramach NFZ:
Zgodnie z Ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210 poz. 2135 z 2004 r. z późn. zm.), prawo do bezpłatnego leczenia i korzystania ze świadczeń na zasadach w niej określonych mają ubezpieczeni, czyli:
• wszystkie osoby objęte powszechnym, obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia;
• zgłoszeni do ubezpieczenia członkowie rodziny osoby ubezpieczonej:
- dzieci własne, dzieci małżonka, dzieci przysposobione, wnuki, dzieci obce, dla których ustanowiono opiekę lub dzieci obce w ramach rodziny zastępczej - do ukończenia przez nie 18. roku życia.
- Jeśli dziecko kontynuuje naukę po ukończeniu 18 lat, może być zgłoszone do ubezpieczenia jako członek rodziny, nie dłużej jednak niż do ukończenia 26. roku życia. Po tym czasie, o ile nie jest ubezpieczone z żadnego innego tytułu, powinno powiadomić szkołę lub uczelnię, która będzie zobowiązana zgłosić je do ubezpieczenia w NFZ.
- małżonkowie - mąż, żona (ale nie konkubenci).
- krewni wstępni (rodzice, dziadkowie) pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym;
- Każda osoba ubezpieczona ma obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, jeśli nie mają oni innego tytułu do ubezpieczenia.
• osoby nieubezpieczone (posiadające obywatelstwo polskie i zamieszkujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej):
- które spełniają kryterium dochodowe do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej i otrzymały decyzję np. wójta, burmistrza, prezydenta miasta,
- dzieci i młodzież - do ukończenia 18 roku życia,
- kobiety w okresie ciąży i połogu - do 42 dnia po porodzie;
• osoby bezrobotne zarejestrowane w urzędzie pracy - podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego niezależnie od tego, czy posiadają status członka rodziny;
• osoby uprawnione do świadczeń na podstawie przepisów o koordynacji;
• ubezpieczone w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), przebywające na terenie RP.
2. Prawo do świadczeń finansowanych z budżetu państwa:
Do świadczeń mają również prawo następujące osoby:
- które były narażone na zakażenie poprzez kontakt z osobami zakażonymi lub materiałem zakaźnym - w zakresie badań w kierunku błonicy, cholery, czerwonki, duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, nagminnego porażenia dziecięcego;
- uzależnione od alkoholu - w zakresie leczenia odwykowego;
- uzależnione od narkotyków;
- z zaburzeniami psychicznymi - w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej;
- pozbawione wolności;
- cudzoziemcy umieszczeni w strzeżonym ośrodku lub przebywający w areszcie w celu wydalenia;
- posiadacze Karty Polaka, w zakresie korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych, chyba że umowa międzynarodowa, w której RP jest stroną, przewiduje zasady bardziej korzystne.
3. Potwierdzenie prawa do świadczeń:
Od dnia 1 stycznia 2013r uprawnienia pacjenta do świadczeń opieki zdrowotnej sprawdzane są przez personel szpitala w centralnym systemie NFZ zwanym EWUŚ.
Jeżeli system EWUŚ nie potwierdza uprawnień pacjenta do świadczeń opieki zdrowotnej w danym dniu dowodem ubezpieczenia jest każdy dokument, który potwierdza uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej, w szczególności dokument potwierdzający opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, np.:
dla osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę
• druk zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego oraz aktualnie potwierdzony raport miesięczny ZUS RMUA wydawany przez pracodawcę (nie dotyczy osób na urlopie bezpłatnym powyżej 30 dni);
• aktualne zaświadczenie z zakładu pracy lub podstemplowana;
• legitymacja ubezpieczeniowa (o ile pracownik posiada);
dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą
• druk zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego oraz aktualny dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne;
dla osoby ubezpieczonej w KRUS
• zaświadczenie lub legitymacja aktualnie podstemplowane przez KRUS (dowód wpłaty składki w przypadku prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej);
dla emerytów i rencistów
• legitymacja emeryta lub rencisty.
dla osoby bezrobotnej
• aktualne zaświadczenie z urzędu pracy o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego;
dla osoby ubezpieczonej dobrowolnie
• umowa zawarta z NFZ i dokument ZUS potwierdzający zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego wraz z aktualnym dowodem opłacenia składki zdrowotnej;
dla członka rodziny osoby ubezpieczonej
• dowód opłacenia składki zdrowotnej przez osobę, która zgłosiła członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego wraz z kserokopią zgłoszenia (druki: ZUS RMUA + druk ZUS ZCNA jeżeli zgłoszenie nastąpiło po 1 lipca 2008 r. (ZUS ZCZA jeżeli zgłoszenie nastąpiło przed dniem 1 lipca 2008 r.);
• aktualne zaświadczenie wydane przez pracodawcę o zgłoszeniu członków rodziny;
• zaświadczenie z KRUS o ubezpieczeniu członków rodziny;
• legitymacja rodzinna z wpisanymi danymi członków rodziny wraz z aktualną datą i pieczątką zakładu pracy lub ZUS;
• legitymacja emeryta/rencisty z wpisanymi członkami rodziny podlegającymi ubezpieczeniu, potwierdzająca dokonanie zgłoszenia w dniu 1 stycznia 1999 r. lub później, wraz z aktualnym odcinkiem wypłaty świadczenia - dotyczy tylko KRUS;
• w przypadku dzieci uczących się - pomiędzy 18. a 26. rokiem życia - dodatkowo należy przedstawić dokument potwierdzający fakt kontynuacji nauki - np. legitymację szkolną/studencką lub dokument potwierdzający znaczny stopień niepełnosprawności;
Dzieci i młodzież do ukończenia 18. roku życia, posiadające obywatelstwo polskie, mają zagwarantowane prawo do świadczeń!
w przypadku studentów po ukończeniu 26. roku życia
• zgłoszenie do ubezpieczenia przez uczelnię (druk ZUS ZZA) oraz legitymacja studencka lub doktorancka;
dla osoby nieubezpieczonej, spełniającej kryterium dochodowe uprawniające do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej
• decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby;
dla osoby ubezpieczonej w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu
• poświadczenie wydane przez NFZ - w przypadku zamieszkiwania na terenie RP;
• karta EKUZ (lub certyfikat ją zastępujący) wydana przez inny niż Polska kraj członkowski UE lub EFTA - w przypadku pobytu na terenie RP;
dla osoby przebywającej na zasiłku chorobowym lub wypadkowym po wygaśnięciu ubezpieczenia zdrowotnego
• zaświadczenia z ZUS informujące o wypłacie zasiłku.
Takie osoby mają prawo do świadczeń do ostatniego dnia zwolnienia;
4. Ważność dokumentu potwierdzającego prawo do świadczeń
Przyjmuje się, że dokument potwierdzający prawo do świadczeń jest ważny przez 30 dni od:
• daty wystawienia - zaświadczenie z zakładu pracy, zaświadczenia ZUS i KRUS,
• daty poświadczenia - np. legitymacja ubezpieczeniowa,
• daty opłacenia składki - ZUS RMUA, dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• daty ważności dokumentu - legitymacja rencisty.
Wyjątkami od tej zasady są:
• legitymacja emeryta - ważna bezterminowo,
• zaświadczenie z urzędu pracy o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego - do końca terminu ważności,
• decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy - ważna 90 dni od dnia określonego w decyzji.
5. Ustanie prawa do świadczeń
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej ustaje zazwyczaj po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego, na przykład:
• w przypadku ustania stosunku pracy (np. z tytułu umowy o pracę) - po upływie 30 dni od dnia rozwiązania umowy o pracę,
• w przypadku zakończenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej - po upływie 30 dni od dnia zakończenia prowadzenia takiej działalności,
• w przypadku osób zatrudnionych, pozostających na urlopie bezpłatnym - po upływie 30 dni od dnia rozpoczęcia urlopu,
• w przypadku osób bezrobotnych - po upływie 30 dni od dnia utraty statusu bezrobotnego,
• w przypadku śmierci osoby, która zgłosiła członków rodziny do ubezpieczenia - członkowie rodziny tracą prawo do świadczeń po upływie 30 dni od daty śmierci.
Osobom, które:
• ukończyły szkołę średnią lub wyższą lub zostały skreślone z listy uczniów lub studentów prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje przez 4 miesiące od zakończenia nauki lub skreślenia z listy uczniów lub studentów,
• ubiegają się o przyznanie emerytury lub renty - prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje w okresie trwania postępowania o przyznanie tych świadczeń,
• pobierają zasiłek przyznany na podstawie przepisów o ubezpieczeniu chorobowym lub wypadkowym - prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje w okresie pobierania przez te osoby zasiłku.
Po upływie tego czasu osoba, która chce nadal korzystać ze świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia w NFZ, powinna uzyskać inne prawo do ubezpieczenia, np. ubezpieczyć się dobrowolnie. Jeżeli tego nie uczyni, może ponieść samodzielnie koszty udzielonych jej świadczeń.